هر کارگاهی که بخواهد برای اولین بار نسبت به تهیه و اجرای طرح طبقه بندی مشاغل اقدام نماید، لازم است به ترتیب زیر عمل کند.

طبقه بندی مشاغل

مرحله اول : تهیه طرح

گام اول : انتخاب دفتر مشاوره فنی (طراح) مجاز از بین دفاتر مشاوره فنی طبقه بندی مشاغل مورد تایید وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، فهرست این دفاتر از ادارات کل تعاون کار و رفاه اجتماعی یا اداره کل روابط کار و جبران خدمت و یا از سایت وزارتخانه مذکور قابل دریافت است.

گام دوم : انعقاد قرارداد با مشاور منتخب برابر فرم قرارداد وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی و اخذ تاییدیه قرارداد از وزارت مذکور (اداره کل روابط کار و جبران خدمت).

گام سوم :‌ تشکیل کمیته طبقه بندی مشاغل براساس ضوابط مربوط و معرفی به وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی (یا ادارات کل تابعه آن).

گام چهارم : بررسی نمودار سازمانی موجود با طراحی نمودار سازمانی توسط مشاور به ترتیبی که در قرارداد مشاوره آمده است و تایید آن توسط کارفرما (مدیریت).

گام پنجم : آموزش اعضای کمیته طبقه بندی مشاغل توسط مشاور برای آماده سازی آنان جهت شرکت در آزمون مربوط و معرفی به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به منظور اخذ آزمون و صدور اعتبارنامه

توضیح : این مرحله ممکن است به موازات گام چهارم نیز انجام شود.

گام ششم :‌ توزیع پرسشنامه های شناخت شغل و لزوما مصاحبه و مشاهده و کاربینی های شغلی توسط مشاور و با همکاری عوامل مدیریت و کمیته طبقه بندی مشاغل برای تعیین امتیازات شغل ها و تعیین گروه آنها و تدوین شناسنامه های شغل.

گام هفتم : ارزشیابی مشاغل شامل ارزیابی و تعیین امتیازات عوامل هر شغل با استفاده از اقدامات گام ششم و تعیین مجموع امتیازات هر یک از طبقات شغلی و تعیین گروه و تنظیم فهرست تخصیص امتیازات مشاغل توسط مشاوره.

گام هشتم : تنظیم و تدوین شناسنامه های شغل ها و پست ها (در صورتی که طرح با روش تفکیک پست از شغل تهیه می شود) که در شناسنامه شغل، شرح وظایف جاری و ادواری، شرایط احراز و سایر مؤلفه های شغل مشخص می گردد . این مرحله توسط مشاور و با همکاری عوامل مدیریت و کمیته طبقه بندی مشاغل انجام می گیرد.

گام نهم : تجميع مستندات تهیه شده (نمودار سازمانی، شناسنامه های شغل، فهرست تخصیض امتیازات و ضوابط و دستورالعمل های اجرایی)در یک مجلد به عنوان پیش نویس مرحله اول و ارسال به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی یا اداره کل تابعه مربوطه ، طی نامه ای با امضای مدیریت.

توضیح: کلیه مستندات بالا به استثنای نمودار سازمانی باید توسط اعضای کمیته طبقه بندی مشاغل و مشاور امضا شوند.

گام دهم : تجلید مستندات مذکور پس از اخذ تاییدیه مرحله اول از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و ارسال برای اخذ و الصاق تاییدیه نهایی مرحله اول.

مرحله دوم : اجرای طرح

در این مرحله، پس از تایید طرح توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، مرحله دوم یعنی تطبیق افراد با طرح و تعیین مزد مبنای آنان انجام می گیرد.

گام اول : بررسی و تعیین شغل افراد و طبقه شغلی مربوط توسط مدیریت یا عوامل وی، مدیران و سرپرستان، کمیته طبقه بندی مشاغل و با مشارکت مشاور.

گام دوم : تعیین و مشخص نمودن مزد ثابت هر یک از کارکنان در ماهی که طرح به تایید رسیده است و نیز اطلاعات پرسنلی آنان.

گام سوم : تنظیم لیست تطبیق کارکنان با طرح و مشخص شدن مزد مبنا، ارقام مثبت و منفی مزد و سایر آیتم های مزدی.

گام چهارم : اخذ تاییدیه اجرای طرح از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی (مستندات این مرحله نیز توسط کمیته و مشاور امضا می شوند).

گام پنجم : صدور احکام کارکنان و ابلاغ به آنان توسط امور اداری.

توضیح ۱: ممکن است برخی از گام های مربوط به مراحل دوگانه بالا همزمان و یا به موازات یکدیگر انجام شود. اما در هر حال، انجام مرحله دوم موکول به تصویب مرحله اول است.

توضیح ۲: تعهد مشاور، با اخذ تاییدیه نهایی اجرای طرح (مرحله دوم) خاتمه می یابد، اما ممکن است از وی خواسته شود تا مدتی جهت رسیدگی به موارد مطروحه بعد از طرح از جمله رسیدگی به اعتراضات یا ابهامات احتمالی کارکنان، با کارفرما همکاری نماید.

توضیح ۳: در مورد طرح های بازنگری گلی (جایگزینی طرح جدید به جای طرح قبلی) نیز بسیاری از مراحل بالا انجام می گردد.

دفاتر مشاوره فنی طبقه بندی مشاغل

 

در ماده ۴۹ قانون کار، کارفرمایان مکلف شده اند طرح طبقه بندی مشاغل کارگاه خود را با همکاری کمیته طبقه بندی مشاغل و دفاتر مشاوره فنی تهیه و پس از تایید وزارت تعاون ، کار و امور اجتماعی اجرا نمایند به طوری که ملاحظه می شود، در قانون، اشخاص ذیصلاح، دفاتر مشاوره فنی طبقه بندی مشاغل معرفی شده اند. البته کمیته طبقه بندی مشاغل نیز را می توان به نوعی شخص ذیصلاح برای ادامه کار دفتر مشاوره فنی در زمینه اجرا و به روز نگه داشتن طرح دانست.

به موجب ایین نامه نحوه تشکیل و فعالیت دفاتر مشاوره فنی طبقه بندی مشاغل مصوب 69/07/01 شورایعالی کار (که بعد از تصویب و اجرای قانون کار مصوب آبان ماه مجمع تشخیص مصلحت نظام کماکان و در اجرای تبصره ۲ ماده ۴۹ قانون مزبور ملاک عمل است) افرادی با شرایط ویژه که در آیین نامه پیش بینی شده پس از انجام آزمون کتبی و طی دوره کارآموزی به نام کارشناس (طراح) طبقه بندی مشاغل نهایتا توسط هیاتی در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تائید صلاحیت تخصصی شده و به آنان برای کار تهیه و اجرای طرح های طبقه بندی مشاغل مجوز ایجاد دفتر مشاوره فنی طبقه بندی مشاغل اعطاء می شود.

این اشخاص تنها کسانی هستند که قانون مجاز به تهیه طرح های طبقه بندی مشاغل در کارگاه ها و واحدهای مشمول قانون کار در کشور می باشند.

کارشناسان طبقه بندی مشاغل که در قالب دفاتر مشاوره فنی فعالیت می کنند، اگر چه ارتباط سازمانی با وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ندارند اما در زمینه فعالیت شان از هر نظر تابع ضوابط وزارت مزبور بوده و ملزم به رعایت ضوابط و دستورالعمل ها و رویه های آن وزارتخانه هستند. تعرفه های مربوط به تهیه طرح های طبقه بندی مشاغل (غير از تعرفه های سازماندهی و هزینه های جانبی)، بر اساس مصوبات وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تعیین و به آنان ابلاغ می شود.

علاوه بر آن، هر یک از کارشناسان مزبور در زمینه انعقاد قرارداد از نظر سهیمه سالانه تابع محدودیت هایی بوده و مجاز به انعقاد قرارداد بیش از سهمیه های تعیین شده نیستند. قراردادهایی که با واحدهای مشمول برای تهیه و اجرای طرح منعقد می کنند طبق نمونه تهیه شده توسط اداره کل روابط کار و جبران خدمت بوده و زمانی مجاز به اجرای قرارداد می شوند که قرارداد به تائید وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی (واحدهای ذیربط) برسد.

این اشخاص در کلیه مراحل تهیه و اجرای طرح با اداره کل مذکور هماهنگی لازم را می نمایند.فهرست مشخصات این اشخاص از وزرات تعاون ، کار و رفاه اجتماعی قابل دریافت است.

 

کمیته های طبقه بندی مشاغل

تشکیل کمیته های دائمی طبقه بندی مشاغل که به عنوان بازوهای اجرایی طرح های طبقه بندی مشاغل می باشند مبتنی بر نظام مدیریت مشارکتی است. کمیته های مزبوره ،  کمیته های نیمه تخصصی   هستند که در درون هر کارگاه تشکیل می شوند تا در زمینه تهیه و اجرا و جاری نگه داشتن طرح های طبقه بندی مشاغل مشارکت کنند.به محض آنکه عملیات تهیه طرح در کارگاه ها توسط دفتر مشاوره فنی ذیربط شروع می شود ، این کمیته نیز بایستی تشکیل شود.

کمیته متشکل از پنج نفر با ترکیب دو نفر نماینده مدیریت، دو نفر نماینده کارکنان و یک نفر نماینده سرپرستان است. بر اساس بند ۳ مصوبه 69/04/17 شورایعالی کار نحوه انتخاب و فعالیت این کمیته در دستورالعمل صادره توسط اداره کل بهره وری و مزد (سابق) وزارت کار و امور اجتماعی پیش بینی شده است.

به موجب این دستورالعمل این افراد بایستی پس از طرح آموزش های لازم، در آزمون های مقرر که توسط اداره نظارت بر نظام های جبران خدمت انجام می شود شرکت کرده و در آنها موفقیت حاصل کنند. در صورت قبولی در این آزمون ها ،  اعتبار نامه ای مبنی بر تایید صلاحیت برای عضویت در کمیته های طبقه بندی مشاغل به آنان اعطا می شود.

وجود این کمیته ها در کارگاه های مشمول طرح طبقه بندی مشاغل دائمی بوده و در صورت تغییر هر یک از اعضا عضو یا اعضای جدید مجدداً بایستی تایید صلاحیت شوند.

توضیح آنکه اطلاق واژه دائمی به مفهوم وجود و لزوم مستمر و دائمی مناسبت کمیته است ولی ممکن است اعضای آن تغییر کنند.

منبع : کتاب ارزشیابی و طبقه مشاغل استاد ابوالقاسم کرم بیگی

به این مطلب امتیاز دهید
[کل: 10 میانگین: 3.6]
نگاهی هم به این مقاله بیندازید
طرح طبقه بندی مشاغل چیست و چه سودی برای کارگر دارد ؟