مراحل تجزیه و تحلیل شغل

به طور معمول برای جمع آوری اطلاعات درباره شغل از روش های مختلفی استفاده می شود که در برخی موارد تحت عنوان روش های تجزیه و تحلیل شغل نامبرده می شود . متداول ترین این روش ها عبارتند از :

الف ) روش مشاهده :

مشاهده به معنای مورد بررسی قراردادن مشاغل حین انجام کار بر اساس روئیت و لمس پذیری عینی کار ، با توجه به آنچه انجام می گیرد ، چگونگی انجام آن و اینکه چه زمانی را به خود اختصاص می دهد ، می باشد. اگر این روش برای جمع آوری داده ها به درستی انجام شود ، روش ساده ، آسان و کم هزینه می باشد.در این روش به رفتار کارکنان شاغل توجه شده و جزئیات رفتار شغلی آن ها ثبت می شود. بدیهی است که ملاحظات چندی باید لحاظ شود.

اول : جمع آوری کننده اطلاعات باید تلاش نماید که اطلاعات درباره شغل را در حالت معمول و عادی شغل کسب نماید و در واقع هنجارهای معمول شغل را ثبت نماید.

دوم : جمع آوری کننده اطلاعات باید دقیق ، محبوب و محجوب باشد.

سوم : جمع آوری کننده اطلاعات باید نیازمندی ها و ضروریت های شغل را یاداشت برداری نماید ، نه رفتارهای ویژه و شخص کارکنان را که مقدمه خطا در تحلیل شغلی را فراهم می سازد.

ب) روش مصاحبه :

در روش مصاحبه اطلاعات مورد نظر از طریق مصاحبه و گفتگو با شاغل بدست می آید که البته لازم است سوالات مورد لزوم از قبل تهیه شود. در این روش زمان کمتری نسبت به روش مشاهده مورد نیاز است ، مزایای روش مصاحبه این است که انعطاف پذیر است ، می تواند اطلاعات مفیدی ارائه دهد. سازماندهی و اجرای کردن آن آسان است ، اما این روش نیز معایبی دارد از جمله ممکن است طرف مصاحبه اطلاعات غلط در اختیار مشاور بگذارد یا بزرگنمایی کند.

ج) روش پرسشنامه:

پرسشنامه چارچوب منظم شده ای از پرسش ها در محور چراهای شناسایی شغلی است.پرسشنامه هایی که به وسیله شاغلان تکمیل شده و به وسیله مافوق شاغل تصویب می شود هنگامی مفید هستند که تعداد زیادی از شغل ها را تحت پوشش قرار دهد. پرسشنامه ها می توانند موجب صرفه جویی در زمان مصاحبه از طریق ثبت اطلاعات خالص و واقعی شوند که این کار به وسیله ساختار مناسب سوالات پیشرفته در زمینه مشاغل تحت پوشش که مستلزم بررسی عمیق تری است انجام می شود.

فایده پرسشنامه این است که می تواند اطلاعات سریع تر و ارزان تری را برای تعداد بیشتری از مشاغل به وجود آورد.یک پرسشنامه شغل نیازمند مهارتی است که بایستی براساس تعدادی زمینه کاری مقدماتی انجام شود.

گفتنی است به علت محدودیت هایی که هریک از این روش ها دارد بهتر است ترکیبی روش های فوق بکار رود که نحوه ترکیب این روش ها بستگی به وضعیت کارگاه مربوط از لحاظ عوامل مختلف و منجمله نوع و تعداد مشاغل دارد.